Şeftali Meyvesi Hakkında Bilgi
Şeftali değişik iklim şartlarına en fazla uyum gösteren meyvelerden birisidir. Bu durum bu türün dünya üzerinde geniş ölçüde yayılmasında önemli bir etki yapmıştır. Türkiye şeftali ve nektarin üretim miktarı bakımından 547.215 ton ile 7. sırada yer almaktadır.
Şeftali Toprak İsteği
Kumlu, tınlı, milli, çakıllı ve çabuk ısınan alüviyal topraklarda Toprak pH sı 6-7 civarında olan, Toprak yüzeyine yakın ana kaya olmayan Aktif kireç oranı % 12 yi geçmeyen Ağır ve nemli olmayan Taban suyu seviyesi düşük olan topraklarda iyi sonuçlar alınır. Kireç oranı yüksek topraklardakalsiyum demir alımını engellediği için DEMİR EKSİKLİĞİ KLOROZU ortaya çıkar.
Şeftali İklim İsteği
Şeftali bir ılıman iklim meyve türüdür. Kış mevsiminde dinlenmeye girer ve yapraklarını döker. Şiddetli kış soğukları, düşük yaz sıcaklığı ve ilkbahar donları şeftalinin ekonomik olarak yetiştirilmesini önleyen iklim faktörleridir. Kış soğuklarına göre ilkbaharın geç donları şeftali yetiştiriciliğinde daha
önemlidir. Çiçek tomurcuklarının kış aylarında soğuklara çok dayanıklı olmalarına karşılık tomurcuklarda uyanmanın ilerlemesiyle, çiçeklerin açılması ve küçük meyvelerin teşekkülü ile donlara karşı hassasiyet artar. Nitekim çeşitli araştırıcılar tarafından soğuk zararının meydana geldiği derece olarak, taç
yaprağı ucu görünen kapalı tomurcuklar için -6.6° ile -1.6°C, açmış çiçekler için – 3.6° ile -1.1°C ve yeni teşekkül etmiş meyveler için -2.7° ile -l. 1°C olduğu bildirilmektedir. Çiçeklenme zamanında havaların soğuması, özellikle sıcaklığın 5°C’nin altına düşmesi ve yağan yağmurlar tozlayıcı böceklerin faaliyetlerini engeller. Çiçeklenme dönemi uzar. Sonuçta, meyve tutumu azalır. Çiçeklenme sonrası meydana gelecek yağışlar ve yüksek hava nisbi nemi külleme, kızılleke ve klok gibi mantari hastalıkların artmasına neden olur. 2.2. Bahçe Tesis Edilecek Yer Ve Yöney Şeftali bahçesinin kurulacağı arazinin toprak yapısı, şeftalinin isteklerine uygun olmalıdır. Kireçli, ağır, killi, çok nemli ve çok kır arazilerde şeftali yetiştirilmez. Çeşitli sorunlar yaratır ve ekonomik olmaz. Ayrıca şeftali suyu
seven bir meyve türü olduğu için, arazide yeterli bir su kaynağı da bulunmalıdır. Bahçe yeri seçiminde iklim şartları da göz önüne alınmalıdır. Erken çiçeklenen bir tür olduğu için özellikle ilkbahar erken donlarının görüldüğü bölgeler dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir. Aşırı soğuk ve rüzgâr alan
bölgeler tercih edilmemelidir.
Şeftali Bahçe Yerinin Hazırlanması
Şeftali bahçesi kurulacak arazide daha önce çok yıllık bitkiler yetiştirilmişse, bunların kökleri ve parçaları araziden iyice temizlenmelidir. Daha önce yetiştirilmiş çok yıllık bitkiler nedeniyle arazide toprak yorgunluğu olabilir. Bu nedenle temizlenen arazide 2-3 yıl kadar değişik tarla bitkilerinin yetiştirilmesi uygun olur. Eğer arazide daha önce şeftali ağaçları yetiştirilmişse, toprağı dinlendirme işlemi mutlaka yapılmalıdır. Zaman kaybetmek istenmiyorsa, şeftali fidanları daha önce sökülen ağaçların yerlerine değil, bunların ara boşluklarına dikilmelidir. Dikimden önceki yaz ve sonbahar aylarında bahçe arazisi dikim için hazırlanır. Toprak önce derin olarak sürülür. Gerek görülürse ikinci defa sürüm
yapılır. Dikimden önce sonbaharda bir toprak analizi yaptırılması, noksan görülen besin elementlerinin takviye edilmesi için bir temel gübrelemenin yapılması önerilir. Gübrelemeden sonra, verilen gübrelerin toprağa gömülmesi için, toprağın yeniden sürülmesi, diskaro veya tırmıkla toprak yüzeyinin
düzlenmesi gerekir.
Şeftali Çeşit Seçimi
Pazarda tutulan ve yüksek fiyatla satılan çeşitler olmalıdır. Arazi büyükse, bahçeye farklı zamanlarda olgunlaşan birkaç çeşit dikilebilir. Şeftali çeşitlerinin çoğu kendine verimli olduğundan, genellikle döllenme sorunu yoktur. Ancak J.H. Hale gibi kısırlık gösteren çeşitler dikilecekse, bahçede bunları dölleyecek çeşitlere de yer verilmelidir. Çeşit seçiminde bölgedeki araştırma kuruluşlarından yardım alınmalıdır.
Şeftali Dikimi
Şeftali bahçeleri genellikle bir yaşındaki aşılı fidanlarla kurulur. Fidanların yaşı
veya gelişme kuvveti arttıkça, dikimden sonra tutma oranı azalır.
Genel olarak fidanlar yapraklarını döküp yenilerini çıkarmaya kadar dikilebilir. Çok soğuk iklimler istisna edilirse Sonbahar dikimi en iyisidir. Çünkü Sonbaharda erken dikilen fidanlar bahara kadar yavaş yavaş köklerini hazırlayarak kuvvetli gelişme imkânı bulur. Kışı soğuk veya yağışlı geçen bölgelerde ise bu dönem geçtikten sonra, yine dinlenme döneminde dikim yapılmalıdır. Dikime uygun fidanların kalınlıkları 8–16 mm arasında olmalıdır. Çok kalın veya çok ince fidanlar genellikle yavaş büyür ve daha fazla bakım ve ihtimam ister.
Ağaç dikiminde verilecek sıra arası ve üzeri mesafe bakım şartlarına, toprak yapısına ve kullanılan anaca göre değişir. Genelde 5 x 5, 5 x 4 m aralık ve mesafeler uygulanmaktadır. Dikim çukurları kök sistemini içine alıp destekleyecek derinlikte olmalıdır. Çok fazla derin veya yüzlek olmamalıdır.
Çukurların dibine ve kapatma toprağına ticari gübre konmamalıdır. Fidanlar çukura yerleştirilmeden önce kök tuvaleti yapılarak kırılmış, yaralanmış ve fazla uzamış kısımlar uzaklaştırılır. Fidanlar yerleştirilirken dikim tahtası kullanılır. Açılan çukurlar inceltilmiş topraklarla kapatılır. Dikimden sonra fidanlara can suyu verilir.
ŞEFTALİNİN ÇOĞALTILMASI
Şeftali fidanları, bugün için, aşı ile çoğaltılırlar. Fidanların elde edilmesinde en
çok durgun “T” göz aşısı kullanılır. Büyük anaçlarda ve çeşidi değiştirilmesi
istenen ağaçlarda diğer aşı metotları (yarma, kakma, kabuk vb.) uygulanır.